محدوده (Scope) در پایتون

وقتی یک متغیر را تعریف می‌کنی، فقط در همان محدوده‌ای که ساخته شده قابل استفاده است. به این محدوده Scope می‌گویند.

🎯 ۱. محدوده محلی (Local Scope)

وقتی یک متغیر داخل یک تابع تعریف می‌شود، فقط در همان تابع قابل استفاده است و بیرون از آن قابل دسترسی نیست.

✅ مثال: متغیر محلی

def myfunc():
    x = 300  # متغیر x فقط در این تابع قابل استفاده است
    print(x)

myfunc()

# print(x)   این خط خطا می‌دهد چون x خارج از تابع وجود ندارد.

📌 نکته: متغیر x فقط داخل myfunc() شناخته می‌شود و بیرون از آن نامعتبر است.

🔄 ۲. تابع داخل تابع (Nested Functions)

اگر یک تابع دیگر داخل تابع اصلی تعریف شود، می‌تواند به متغیرهای تابع اصلی دسترسی داشته باشد.

✅ مثال: دسترسی به متغیر محلی از داخل تابع داخلی

def myfunc():
    x = 300  # این متغیر محلی است

    def myinnerfunc():
        print(x)  # اینجا x قابل دسترسی است

    myinnerfunc()

myfunc()

📌 نکته: تابع داخلی (myinnerfunc()) می‌تواند از x که در تابع myfunc() تعریف شده استفاده کند.

🌎 ۳. محدوده سراسری (Global Scope)

متغیرهایی که خارج از تابع تعریف می‌شوند، در تمام برنامه قابل استفاده هستند.

✅ مثال: متغیر سراسری

x = 300  # این یک متغیر سراسری است

def myfunc():
    print(x)  # اینجا x قابل دسترسی است

myfunc()

print(x)  # اینجا هم x همچنان در دسترس است

📌 نکته: متغیر x در هر جای کد (چه داخل تابع و چه بیرون از آن) قابل استفاده است.

⚠️ ۴. اگر اسم متغیر درون تابع و بیرون آن یکی باشد؟

وقتی درون یک تابع همان نام متغیر سراسری را استفاده کنی، پایتون دو متغیر جداگانه در نظر می‌گیرد.

✅ مثال: متغیر محلی و سراسری با نام مشابه

x = 300  # متغیر سراسری

def myfunc():
    x = 200  # متغیر محلی (متفاوت از x سراسری)
    print(x)  # مقدار 200 چاپ می‌شود

myfunc()

print(x)  # مقدار 300 چاپ می‌شود (چون این x سراسری است)

📌 نکته: x داخل تابع با x خارج از تابع فرق دارد و مقدار آن‌ها روی هم تأثیر نمی‌گذارد.

🔥 ۵. دستور global برای تغییر متغیر سراسری

اگر بخواهی داخل یک تابع مقدار متغیر سراسری را تغییر دهی، باید از global استفاده کنی.

✅ مثال: تغییر مقدار متغیر سراسری با global

x = 300  # متغیر سراسری

def myfunc():
    global x  # اعلام می‌کنیم که می‌خواهیم x سراسری را تغییر دهیم
    x = 200   # مقدار جدید برای x

myfunc()

print(x)  # مقدار 200 چاپ می‌شود

📌 نکته: بدون global، مقدار x فقط داخل تابع تغییر می‌کرد و مقدار سراسری آن ثابت می‌ماند.

🔄 ۶. دستور nonlocal برای تغییر متغیر درون تابع داخلی

اگر یک تابع داخل تابع دیگر باشد و بخواهی مقدار متغیر تابع بیرونی را تغییر دهی، باید از nonlocal استفاده کنی.

✅ مثال: استفاده از nonlocal

def myfunc1():
    x = "Jane"  # متغیر در تابع بیرونی

    def myfunc2():
        nonlocal x  # اجازه می‌دهیم مقدار x تغییر کند
        x = "hello"

    myfunc2()
    return x

print(myfunc1())  # خروجی: hello

📌 نکته: بدون nonlocal، x در myfunc2() به یک متغیر جدید تبدیل می‌شد و مقدار x در myfunc1() تغییر نمی‌کرد.

🎯 چالش برای شما!

۱. یک متغیر سراسری به نام count بساز و مقدار آن را درون یک تابع با global تغییر بده.
۲. یک تابع تو در تو بساز که مقدار متغیر تابع بیرونی را با nonlocal تغییر دهد.