آشنایی با کلمه کلیدی finally در جاوا

در برنامه‌نویسی جاوا، زمانی که از try...catch برای مدیریت خطاها استفاده می‌کنیم، گاهی اوقات نیاز داریم که بخشی از کد را بدون توجه به وقوع خطا، همیشه اجرا کنیم. اینجاست که کلمه کلیدی finally به کمک ما می‌آید.

۱. `finally` چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟ 🤔

کلمه کلیدی finally در جاوا به ما امکان می‌دهد یک بلاک کد را تعریف کنیم که بدون توجه به موفقیت‌آمیز بودن یا نبودن اجرای کد، حتماً اجرا شود. این ویژگی برای کارهایی مثل بستن فایل‌ها، قطع ارتباط با دیتابیس یا آزاد کردن منابع بسیار مفید است.

📌 نکته مهم:
حتی اگر در بخش try خطایی رخ دهد و کد به بخش catch برود، باز هم کد داخل finally اجرا خواهد شد.

۲. مثال کاربردی 🎯

بیایید یک مثال واقعی را بررسی کنیم:

try {
  int[] myNumbers = {1, 2, 3};
  System.out.println(myNumbers[10]); // این خط باعث خطا خواهد شد
} catch (Exception e) {
  System.out.println("مشکلی پیش آمد! ");
} finally {
  System.out.println("برنامه به پایان رسید. ");
}

📌 تحلیل کد:
۱. درون try سعی کردیم به عنصر دهم یک آرایه با ۳ عنصر دسترسی پیدا کنیم که باعث خطای ArrayIndexOutOfBoundsException می‌شود.
2. در catch خطا مدیریت شده و پیغام مناسب نمایش داده می‌شود.
3. در نهایت، چه خطا رخ دهد یا نه، پیام "برنامه به پایان رسید" اجرا خواهد شد.

📌 خروجی این برنامه:

مشکلی پیش آمد!
برنامه به پایان رسید.

۳. چرا از `finally` استفاده کنیم؟ 🔍

در بسیاری از برنامه‌ها، نیاز داریم پس از اجرای یک عملیات، یک کار مشخص را انجام دهیم، بدون توجه به اینکه عملیات موفقیت‌آمیز بوده یا نه. اینجا finally به کمک ما می‌آید.

✅ موارد استفاده رایج:
✔️ بستن فایل‌های باز شده 🗄️
✔️ قطع ارتباط با دیتابیس 🗃️
✔️ پاک‌سازی حافظه یا آزاد کردن منابع 🔄

🎯 مثال واقعی: بستن فایل

import java.io.FileWriter;
import java.io.IOException;

public class Main {
  public static void main(String[] args) {
    FileWriter file = null;
    try {
      file = new FileWriter("test.txt");
      file.write("Hello, Java! ");
      System.out.println("فایل نوشته شد!");
    } catch (IOException e) {
      System.out.println("خطایی رخ داد! ");
    } finally {
      try {
        if (file != null) {
          file.close();
          System.out.println("فایل بسته شد. ");
        }
      } catch (IOException e) {
        System.out.println("مشکل در بستن فایل! ");
      }
    }
  }
}

📌 در این مثال:

در try یک فایل ایجاد و در آن چیزی می‌نویسیم.
در catch خطای احتمالی را مدیریت می‌کنیم.
در finally مطمئن می‌شویم که فایل حتماً بسته شود، حتی اگر در روند اجرای کد خطایی رخ دهد.

۴. تمرین 💡

یک برنامه بنویس که دو عدد از کاربر دریافت کند و آن‌ها را بر هم تقسیم کند. در صورتی که عدد دوم صفر بود (تقسیم بر صفر)، یک پیام خطا نمایش دهد، اما در هر صورت پیامی برای پایان برنامه چاپ کند.

✨ جمع‌بندی

🔹 finally همیشه بعد از try...catch اجرا می‌شود، حتی اگر خطایی رخ دهد.
🔹 مناسب برای بستن منابع (مثل فایل، دیتابیس و حافظه).
🔹 باعث جلوگیری از نشت منابع (Memory Leak) و افزایش پایداری برنامه می‌شود.

آموزش رایگان صفر تا صد جاوا (Java) به زبان ساده