معرفی امنیت سایبری
به دنیای امنیت سایبری خوش آمدید! این دوره برای افرادی است که می‌خواهند مفاهیم پایه‌ای امنیت سایبری را یاد بگیرند. ما در این راهنما ۱۶ مبحث مهم را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.
چرا باید امنیت سایبری را یاد بگیریم؟ 🤔
امروزه اینترنت مثل یک شهر بزرگ است که در آن افراد زیادی زندگی می‌کنند. درست مثل دنیای واقعی، در اینترنت هم دزدها، کلاهبردارها و هکرها وجود دارند. امنیت سایبری یعنی یاد بگیریم چگونه خودمان و اطلاعاتمان را از این تهدیدها محافظت کنیم.
✅ مثال واقعی: فکر کنید شما یک خانه دارید. اگر درِ خانه را باز بگذارید، دزدها ممکن است وارد شوند. رمز عبور قوی، دیوار آتش (Firewall) و سایر روش‌های امنیتی، مثل قفل در خانه شما عمل می‌کنند و از اطلاعات شما محافظت می‌کنند.
بخش ۱: مفاهیم پایه‌ای امنیت سایبری 📌
۱. جرایم سایبری (Cyber Crime) 🕵️♂️
🔹 جرایم سایبری شامل کلاهبرداری اینترنتی، هک کردن، دزدی اطلاعات و… است.
💡 مثال: فیشینگ (Phishing) روشی است که در آن یک هکر یک ایمیل جعلی ارسال می‌کند تا اطلاعات بانکی شما را بدزدد.
۲. تهدیدات مالی (Money Making Threats) 💰
🔹 بعضی از مجرمان سایبری از روش‌های خاصی برای کسب درآمد غیرقانونی استفاده می‌کنند.
💡 مثال: بدافزارهایی مثل “باج‌افزار” (Ransomware) سیستم شما را قفل می‌کنند و برای باز کردن آن از شما پول می‌خواهند.
۳. دارک وب (Dark Web) 🌑
🔹 بخشی از اینترنت که توسط موتورهای جستجو پیدا نمی‌شود و بیشتر برای کارهای غیرقانونی استفاده می‌شود.
💡 مثال: در دارک وب می‌توان اطلاعات دزدیده شده، کارت‌های بانکی هک شده و… را خرید و فروش کرد.
بخش ۲: شبکه و امنیت اطلاعات 🌐🔒
۴. مبانی شبکه (Networking Basics)
🔹 برای درک امنیت سایبری، باید اول شبکه‌های کامپیوتری را بشناسیم.
۵. لایه شبکه (Network Layer) و انتقال اطلاعات (Network Transport) 🚀
🔹 اطلاعات در شبکه به صورت لایه‌لایه منتقل می‌شود. دانستن این ساختار به ما کمک می‌کند تا نقاط ضعف را پیدا کنیم.
۶. دیوار آتش (Firewall) 🔥
🔹 دیوار آتش مانند یک نگهبان عمل می‌کند و از ورود غیرمجاز به سیستم جلوگیری می‌کند.
💡 مثال: اگر یک وب‌سایت مخرب بخواهد به اطلاعات شما دسترسی پیدا کند، فایروال می‌تواند جلوی آن را بگیرد.
بخش ۳: حملات سایبری 🚨
۷. اسکن پورت و نقشه‌برداری شبکه (Mapping & Port Scanning)
🔹 هکرها از ابزارهای خاصی استفاده می‌کنند تا نقاط ضعف یک سیستم را پیدا کنند.
۸. حملات شبکه‌ای (Network Attacks) و حملات وب (Web Application Attacks) 💻
🔹 در این نوع حملات، مهاجمان تلاش می‌کنند تا اطلاعات کاربران را سرقت کنند یا سایت‌ها را از کار بیندازند.
۹. حملات وای‌فای (WiFi Attacks) 📶
🔹 اتصال به وای‌فای‌های عمومی بدون رمزگذاری ممکن است اطلاعات شما را در معرض خطر قرار دهد.
💡 تمرین عملی:
📌 به تنظیمات وای‌فای خود بروید و بررسی کنید که آیا از رمزگذاری قوی (مثل WPA2) استفاده می‌کنید یا نه؟
بخش ۴: راهکارهای امنیتی 🛡
۱۰. مدیریت رمز عبور (Passwords) 🔑
🔹 استفاده از رمزهای قوی یکی از ساده‌ترین و مهم‌ترین راه‌های افزایش امنیت است.
✅ چالش:
یک رمز عبور قوی بسازید که حداقل ۱۲ کاراکتر داشته باشد و ترکیبی از حروف بزرگ، کوچک، اعداد و نمادها باشد.
۱۱. تست نفوذ (Penetration Testing) و مهندسی اجتماعی (Social Engineering) 🎭
🔹 مهندسی اجتماعی یعنی فریب دادن افراد برای دریافت اطلاعات مهم.
💡 مثال: تماس گرفتن با کارمند یک شرکت و وانمود کردن به اینکه از بخش پشتیبانی هستید تا اطلاعات ورود به سیستم را بگیرید.
۱۲. عملیات امنیتی (Security Operations) و واکنش به حوادث (Incident Response) 🛠
🔹 در صورت وقوع حمله سایبری، تیم‌های امنیتی اقدامات لازم را انجام می‌دهند تا مشکل را حل کنند.
تست و تمرین 🎯
پس از مطالعه این بخش‌ها، می‌توانید دانش خود را با تست‌های امنیت سایبری بسنجید.
✅ سوال:
اگر یک ایمیل دریافت کردید که از شما می‌خواهد سریع اطلاعات بانکی خود را ارسال کنید، چه کار می‌کنید؟
۱. اطلاعات را ارسال می‌کنید
۲. روی لینک داخل ایمیل کلیک می‌کنید
❌ هردو اشتباه هستند!
✅ باید ابتدا بررسی کنید که آیا فرستنده معتبر است و اگر مشکوک بود، از طریق راه‌های رسمی با بانک خود تماس بگیرید.