اپراتورها (Operators) نمادهایی هستند که برای انجام عملیات روی مقادیر و متغیرها استفاده می‌شوند. به عبارت ساده، وقتی دو مقدار (یا متغیر) را با یک علامت خاص ترکیب می‌کنی تا یک نتیجه بگیری، از یک اپراتور استفاده کرده‌ای!
اپراتور چیست؟ 🤔
هر معادله‌ای از دو بخش تشکیل شده:
🔹 عملوند (Operand): مقداری که روی آن عملیات انجام می‌شود.
🔹 اپراتور (Operator): نمادی که عملیات را مشخص می‌کند.
مثال ساده 👇
در این معادله:
100 + 50
عدد 100 و 50 عملوند هستند و علامت + یک اپراتور است که عملیات جمع را انجام می‌دهد.
حالا اگر این را داخل یک متغیر ذخیره کنیم:
var x = 100 + 50 // مقدار x برابر 150 خواهد شد
دسته‌بندی اپراتورها در Kotlin 🗂️
Kotlin اپراتورها را به چند دسته تقسیم می‌کند:
1️⃣ اپراتورهای حسابی (Arithmetic Operators) ➖ برای انجام عملیات ریاضی
2️⃣ اپراتورهای انتساب (Assignment Operators) ➖ برای مقداردهی به متغیرها
3️⃣ اپراتورهای مقایسه‌ای (Comparison Operators) ➖ برای مقایسه مقدارها
4️⃣ اپراتورهای منطقی (Logical Operators) ➖ برای بررسی شرط‌ها
بیایید هر کدام را جداگانه بررسی کنیم. 👇
1. اپراتورهای حسابی 🔢
این اپراتورها برای انجام عملیات ریاضی استفاده می‌شوند.
| اپراتور | نام | توضیح | مثال |
|---|---|---|---|
| + | جمع (Addition) | دو مقدار را با هم جمع می‌کند | x + y |
| - | تفریق (Subtraction) | مقدار دوم را از مقدار اول کم می‌کند | x - y |
| * | ضرب (Multiplication) | دو مقدار را در هم ضرب می‌کند | x * y |
| / | تقسیم (Division) | مقدار اول را بر مقدار دوم تقسیم می‌کند | x / y |
| % | باقی‌مانده (Modulus) | باقی‌مانده تقسیم را برمی‌گرداند | x % y |
| ++ | افزایش (Increment) | مقدار را یک واحد افزایش می‌دهد | ++x |
| -- | کاهش (Decrement) | مقدار را یک واحد کاهش می‌دهد | --x |
مثال‌های عملی
var a = 10
var b = 3
println(a + b) // خروجی: 13
println(a - b) // خروجی: 7
println(a * b) // خروجی: 30
println(a / b) // خروجی: 3 (چون عدد صحیح است)
println(a % b) // خروجی: 1 (باقی‌مانده 10 تقسیم بر 3)
🔹 چالش برای تو!
یک متغیر جدید به نام number تعریف کن و مقدار آن را 20 قرار بده. سپس مقدار آن را با استفاده از ++ و -- تغییر بده و نتیجه را در خروجی چاپ کن.
2. اپراتورهای انتساب 🎯
این اپراتورها برای مقداردهی و تغییر مقدار متغیرها استفاده می‌شوند.
| اپراتور | مثال | معادل با |
|---|---|---|
| = | x = 5 | مقدار 5 را به x می‌دهد |
| += | x += 3 | x = x + 3 |
| -= | x -= 3 | x = x - 3 |
| *= | x *= 3 | x = x * 3 |
| /= | x /= 3 | x = x / 3 |
| %= | x %= 3 | x = x % 3 |
مثال‌های عملی
var x = 10
x += 5 // x = x + 5 -> حالا x مقدار 15 دارد
x -= 2 // x = x - 2 -> حالا x مقدار 13 دارد
x *= 3 // x = x * 3 -> حالا x مقدار 39 دارد
x /= 3 // x = x / 3 -> حالا x مقدار 13 دارد
x %= 4 // x = x % 4 -> حالا x مقدار 1 دارد
✅ نکته: این روش‌ها کد را کوتاه‌تر و خواناتر می‌کنند.
🔹 تمرین!
یک متغیر score با مقدار 50 تعریف کن. سپس مقدار آن را 10 واحد افزایش بده و نتیجه را چاپ کن.
3. اپراتورهای مقایسه‌ای 🔍
اپراتورهای مقایسه‌ای برای مقایسه دو مقدار استفاده می‌شوند و همیشه مقدار true (درست) یا false (نادرست) را برمی‌گردانند.
| اپراتور | نام | مثال | خروجی |
|---|---|---|---|
| == | برابری (Equal to) | x == y | اگر x و y برابر باشند، مقدار true برمی‌گرداند |
| != | نامساوی (Not equal to) | x != y | اگر x و y برابر نباشند، مقدار true برمی‌گرداند |
| > | بزرگ‌تر (Greater than) | x > y | اگر x از y بزرگ‌تر باشد، مقدار true برمی‌گرداند |
| < | کوچک‌تر (Less than) | x < y | اگر x از y کوچک‌تر باشد، مقدار true برمی‌گرداند |
| >= | بزرگ‌تر یا مساوی (Greater than or equal to) | x >= y | اگر x بزرگ‌تر یا برابر با y باشد، مقدار true برمی‌گرداند |
| <= | کوچک‌تر یا مساوی (Less than or equal to) | x <= y | اگر x کوچک‌تر یا برابر با y باشد، مقدار true برمی‌گرداند |
مثال‌های عملی
var a = 10
var b = 20
println(a == b) // خروجی: false
println(a != b) // خروجی: true
println(a > b) // خروجی: false
println(a < b) // خروجی: true
println(a >= 10) // خروجی: true
println(b <= 15) // خروجی: false
✅ نکته: این اپراتورها معمولاً در شرط‌ها (Conditions) و حلقه‌ها (Loops) استفاده می‌شوند.
🔹 تمرین برای تو!
یک متغیر age تعریف کن و مقدار آن را 25 قرار بده. سپس بررسی کن که آیا مقدار age بزرگ‌تر از 18 هست یا نه؟
4. اپراتورهای منطقی 🧠
اپراتورهای منطقی برای ترکیب چندین شرط استفاده می‌شوند. این اپراتورها مقدار true یا false برمی‌گردانند.
| اپراتور | نام | توضیح | مثال |
|---|---|---|---|
| && | و (AND) | اگر هر دو شرط درست باشند، true برمی‌گرداند | (x > 5 && x < 10) |
| || | یا (OR) | اگر حداقل یکی از شرط‌ها درست باشد، true برمی‌گرداند | (x > 5 || x < 0) |
| ! | نقیض (NOT) | مقدار شرط را معکوس می‌کند (true را به false و برعکس تبدیل می‌کند) | !(x > 5) |
مثال‌های عملی
var age = 22
var hasID = true
println(age > 18 && hasID) // خروجی: true (چون هر دو شرط درست هستند)
println(age < 18 || hasID) // خروجی: true (چون حداقل یکی از شرط‌ها درست است)
println(!(age > 18)) // خروجی: false (چون مقدار نقیض شده است)
✅ نکته: این اپراتورها در تصمیم‌گیری‌ها (مثل بررسی ورود به سایت، بررسی اعتبار رمز عبور و غیره) بسیار پرکاربرد هستند.
🔹 چالش برای تو!
یک متغیر temperature با مقدار 30 تعریف کن. سپس بررسی کن که آیا دمای هوا بین 20 تا 35 هست یا نه؟ (با استفاده از &&)
🎯 جمع‌بندی
در این آموزش، با چهار نوع اپراتورهای Kotlin آشنا شدی:
✅ اپراتورهای حسابی ➖ برای عملیات ریاضی مثل +, -, *, /, %
✅ اپراتورهای انتساب ➖ برای مقداردهی مثل =, +=, -=, *=, /=, %=
✅ اپراتورهای مقایسه‌ای ➖ برای مقایسه مقدارها مثل ==, !=, >, <, >=, <=
✅ اپراتورهای منطقی ➖ برای ترکیب شرط‌ها مثل &&, ||, !